Γιώργος Λεωτσάκος - Κριτική για το έργο "ΝΕΟΤΤΙΑΝ" (Critics' Point)

2019-12-27

'Ἀποκάλυψη ΜΕΓΙΣΤΟΥ Σκαλκώτα.

τοῦ ΓΙΩΡΓΟΥ ΛΕΩΤΣΑΚΟΥ

ΜΕ ΔΕΔΟΜΕΝΗ ΕΚ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ τὴ συμμετοχὴ Κ.Ο.Α. καὶ Μεγάρου στὴν πολλαπλᾶ ἱστορικὴν ἐκδήλωση, ἐξηγοῦμε τὴ συμμετοχήσ' αὐτὴν τῆς Ἑνώσεως Ἑλλήνων Μουσουργῶν (ἀναλαβούσης καὶ τὴν ὑπέροχη, ὁμοίως ἱστορικὴν, ἔκδοση τοῦ ἐντύπου προγράμματος): ἡ μὲν Ἕνωση διοργάνωσε τὸ διαγωνισμὸ συνθέσεως «Νίκος Σκαλκώτας 2019» (ποὺ ἐμεῖς τοὐλάχιστον πρωτακούγαμε) ὅπου τὸ α ́ βραβεῖο κέρδι- σε νέος Ἕλληνας, μαθητὴς τοῦ ἀξιολογωτάτου συνθέτου καὶ καθηγητοῦ συνθέσεως στὸ Τμῆμα Μουσικῶν Σπουδῶν τοῦ Ἀριστοτελείου Παν/μίου Θεσσαλονίκης Χρήστου Σαμαρᾶ. οἱ δὲ Φίλοι τῆς Μουσικῆς ὡς κτήτορες τῆς Μεγάλης Μουσικῆς Βιβλιοθήκης τῆς Ἑλλάδος Λίλιαν Βουδούρη, ποὺ πρόσφατα ἀπέκτησε (αὐτὸ κι' ἂν εἶναι εἴδηση!) ὅλο τὸ Ἀρχεῖο τῶν σωζομένων ἔργων Σκαλκώτα. Τὴ συναυλία διηύθυνε ὁ καλλιτεχνικὸς διευθυντὴς τῆς Κ.Ο.Α. (ποὺ ὁμοίως ἀπένειμε βραβεῖο στὸ βραβευθέντα καὶ ἀπὸ τὴν Ἕνωση Ἑλλήνων Μουσουργῶν νεαρότατο συνθέτη) στὴ μέχρι στιγμῆς καλλίτερη ἐπίδοσή του, ἀπὸ ὅσες ἔχω παρακολοθὴσει.

Καὶ μιὰ παρατήρηση: ἀντιθέτως μὲ ὅ,τι παγίως συμβαίνει σὲ παντοῖα διοικητικὰ συμβούλια καὶ ἐπιτροπές, ὅπου γιὰ νὰ ἀποφεύγονται οἱ ἰσοψηφίες, ὁ ἀριθμὸς τῶν μελῶν εἶναι ἀπαρεγκλίτως περιττός (5, 7, 9, 11 κ.λπ), ἐδῶ ἦταν ἄρτιος: ἡ ἐπιτροπὴ ἦταν δεκαμελής. Ἁπλῶς καὶ μόνο γιὰ τὴν Ἱστορία... Ἐπὶ τὸ ἔργον λοιπὸν:

1. ΜΠΕΚΟΣ, ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ (γ. Λάρισσα, 1991): «Νεοττιάν», γιὰ μεγάλη ὀρχήστρα, διάρκεια 12 ́ περίπου. Ὁ τίτλος δὲν εἶναι...ἀρμενικὸ ἐπώνυμο ἀλλὰ, ὅπως ἐξηγεῖ ὁ συνθέτης (Α ́ βραβεῖο διαγωνισμοῦ «Νίκος Σκαλκώτας―2019», βραβεῖο ΚΟΑ) ἡ ἄγνωστή μου ἀρχαιοελλη-νικὴ λέξη «νεοττιάς» (παράφραση; ἡ αἰτιατική της εἰκάζουμε ὅτι ἴσως εἶναι νεοττιάδα. Ὅμως δὲν ξερουμε, δὲ μιλοῦμε). Κατά Μπέκο, νεοελληνικὰ ἑρμηνεύεται ὡς «φωληὰ μικρῶν πουλιῶν. Καὶ συνεχίζει: (...) οἱ μουσικὲς ἰδέες ἀναπτύσσονται, «μεγαλώνουν», ὡριμάζουν, μάχονται γιὰ τὴν ἐπιβίωση (;;;) καὶ ἐξελίσσονται μέσα σὲ ποικιλότροπα καὶ ποικιλόχρωμα ἠχητικὰ περιβάλλοντα μὲ κύριο χαρακτηριστικὸ ὑφολογικῆς προσέγγισης τὴ χρήση ἠχητικῶν «μαζῶν» σὲ συνδυασμὸ ἐν γένει ρυθμικὴ ρευστότητα. (ὅλ' ἀὐτὰ δὲ δίνουν κάποιαν εἰκόνα τοὺ ἔργου). Φυσικὰ καὶ δὲν περιμέναμε τσίου-τσίου, ἀλλὰ μᾶλλον κάτι σὰν μεταραβελικὴ ποιητικὴν ἀτμόσφαιρα. Γι' αὐτὸ ἄλλωστε προετοίμαζε ἡ «παρουσίαση> τοῦ νεοσσοῦ... Μπέκου, κατόχου ἄψογων συνθετικοῦ métier καὶ ἐνορχηστρώσεως. Διαδοχικὲς ἐντυπώσεις: πυκνὴ γραφὴ ὅπου ξεχωρίζουν τὰ κρουστὰ, ὁδηγεῖ σἐ οὐράνια τόξα ἠχοχρωμάτων, σὲ φευγαλέες συναντήσεις ξυλίνων μὲ μελῳδικὰ κρουστά, σὲ συχνοὺς ρολλισμοὺς τῶν τυμπάνων ὀρχήστρας, ὅπου παρὰ τὴν συνηχητικὴν ὁμοιογένεια καὶ τὸ γοῦστο μιᾶς ἀνεπίληπτης ὀρχηστρικῆς γραφῆς, εἴχαμε τὴν ἐντύπωση ὑπαινιγμῶν κάποιου-ων τονικοῦ-ῶν κέντρου-ων. Κάθε ἄλλο παρὰ μᾶς ἀπαγοήτευσε, ὅμως δὲν μᾶς οἰστρηλάτισε. Ὡστόσο δἐν κρίνουμε ἕνα συνθέτη (καὶ δὴ νεότατο) ἀπὸ ἕνα ἔργο του καὶ αἰσιοδοξοῦμε ἀνεπιφύλακτα γιὰ τὴν ἐφεξῆς πορεία τοῦ Μπέκου. Καὶ εἰς ἀνώτερα!